فعالیت‌های علمی ـ پژوهشی پایگاه جامع مددکاری اجتماعی ایرانیان

در این مطلب، به چگونگی فرایند فعالیتهای علمی پژوهشی در پایگاه جامع مددکاری اجتماعی ایرانیان خواهیم پرداخت.

فعالیت‌های علمی ـ پژوهشی پایگاه جامع مددکاری اجتماعی ایرانیان

پایگاه جامع مددکاری اجتماعی ایرانیان، به عنوان یکی از رسانه‌های تخصصی مستقل در حوزه مددکاری اجتماعی، از سال‌های اخیر تلاش نموده است با انتشار مطالب تخصصی، ایجاد بانک اطلاعات مددکاران، برگزاری کارزارهای رسانه‌ای، انتشار کتابچه‌ها و مجلات علمی، و ارتقای کیفیت نشریه‌ها فعالیت‌های علمی ـ پژوهشی را توسعه دهد.

این مقاله با استفاده از تحلیل اسنادی و مرور محتوا به بررسی ابعاد مختلف این فعالیت‌ها، نقاط قوت، موانع و پیشنهاداتی برای بهبود آن می‌پردازد.

مقدمه

• مددکاری اجتماعی به‌عنوان رشته‌ای عملی ـ دانشگاهی، نیازمند تولید و انتشار دانش بومی، تحلیل مسائل اجتماعی خاص کشور، و تعامل میان پژوهش، سیاست‌گذاری و عمل است.

• رسانه‌ها و پایگاه‌های تخصصی مانند پایگاه «مددکاری اجتماعی ایرانیان» نقش مهمی در گسترش فرهنگ پژوهش، آگاهی‌بخشی، و اتصال بین نظریه و عمل دارند.

• هدف این مقاله تحلیل فعالیت‌های علمی ـ پژوهشی این پایگاه، بررسی تأثیرات آن، شناسایی چالش‌ها و ارائه راهکارهایی برای تقویت این حوزه است.

روش تحقیق

• نوع تحقیق: توصیفی ـ تحلیلی

• روش گردآوری داده‌ها:
   ۱. مرور وب‌سایت‌های مرتبط: iraniansocialworkers.ir و بخش‌های تابعه آن، مقالات، یادداشت‌ها، کتاب‌ها و گزارش‌هایی که منتشر شده‌اند. iraniansocialworkers.ir+4iraniansocialworkers.ir+4en.iraniansocialworkers.ir+4
   ۲. بررسی وضعیت نشریه «فصلنامه مددکاری اجتماعی ایران» و گزارش ارتقاء آن به رتبه علمی-پژوهشی. iraniansocialworkers.ir+1
   ۳. شناسایی محتواهای منتشر شده (مقالات، یادداشت‌ها، کارزارهای رسانه‌ای) و موضوعات غالب آن‌ها. iraniansocialworkers.ir+2en.iraniansocialworkers.ir+2

• تحلیل داده‌ها: تحلیل محتوا جهت تفکیک موضوعات، کیفیت علمی و نقش اجتماعی، دسته‌بندی نقاط قوت و چالش‌ها.

نتایج

اهداف و مأموریت‌ها

پایگاه مددکاری اجتماعی ایرانیان اهداف زیر را دنبال می‌کند:

• ایجاد بانک اطلاعاتی جامع از مقالات، یادداشت‌ها و مطالب تخصصی مددکاری اجتماعی با دسترسی آسان. en.iraniansocialworkers.ir+1

• معرفی متخصصان، دانش‌آموختگان، استادان رشته مددکاری اجتماعی برای تقویت فعالیت علمی و پژوهشی. en.iraniansocialworkers.ir

• جلوگیری از اتلاف منابع علمی (مادی و معنوی) ناشی از مکرر بودن روندها و مطالب تکراری. en.iraniansocialworkers.ir

• بومی‌سازی مددکاری اجتماعی در کشور، یعنی تطبیق نظریه‌ها و روش‌ها با فرهنگ، شرایط اجتماعی و نیازهای ایرانی. en.iraniansocialworkers.ir

انواع فعالیت‌های علمی ـ پژوهشی

برخی از فعالیت‌ها و اقدامات پژوهشی رسانه و پایگاه عبارتند از:

• انتشار مقالات و یادداشت‌های تخصصی در موضوعات متنوع مانند تاب‌آوری، فوریت‌های اجتماعی، مدیریت مورد، تأثیر بیماری بر مسائل اجتماعی، سلامت اجتماعی و والدینی سرطان، آسیب‌های اجتماعی. iraniansocialworkers.ir

• مجموعه مباحثه‌ها و میزگردهای تخصصی بصورت مجازی یا حضوری درباره موضوعات کلیدی در مددکاری اجتماعی. iraniansocialworkers.ir

• کارزارهای رسانه‌ای با محوریت موضوعات مهم مانند فوریت‌های اجتماعی در بلایا، ضرورت وجود مددکاران اجتماعی متخصص در نهادها، سازمان ملی مددکاری اجتماعی ایران. iraniansocialworkers.ir+1

• کتاب‌ها و کتابچه‌ها
   - کتاب «تاب‌آوری در دنیای امروز». iraniansocialworkers.ir
   - کتابچه جیبی ویژه مددکاران اجتماعی پایگاه‌های خدمات اجتماعی. Telegram

• فعالیت‌های نشریه‌ای و ارتقاء مجلات
   - فصلنامه مددکاری اجتماعی ایران به رتبه علمی ـ پژوهشی ارتقا یافت. iraniansocialworkers.ir+1

• بانک اطلاعات و معرفی افراد و مراکز تخصصی در رشته مددکاری اجتماعی. en.iraniansocialworkers.ir

تأثیرات و دستاوردها

• ارتقای سطح علمی نقد و تأمل در جامعه مددکاران اجتماعی ایران با تولید محتوا در موضوعات روز و توجه به رویدادها و چالش‌های معاصر.

• گسترش آگاهی عمومی و تخصصی؛ رسانه بودن این پایگاه باعث شده است که دانشجویان، پژوهشگران، فعالان و حتی عموم جامعه بتوانند به مطالب علمی دسترسی داشته باشند.

• ایجاد فضا برای تعامل و تبادل نظر؛ میزگردها و یادداشت‌ها زمینه‌ی برخورد نظریات و تبادل تجربیات میان دانشگاه و عمل را فراهم می‌کنند.

• تقویت نشریات تخصصی و کمک به ارتقاء رتبه علمی ـ پژوهشی فصلنامه مددکاری اجتماعی ایران که اولین نشریه تخصصی در این حوزه در ایران است. iraniansocialworkers.ir

چالش‌ها

با توجه به شواهد جمع‌آوری شده، برخی چالش‌های مهم عبارت‌اند از:

1. کمبود داده‌های آماری دقیق
   هنوز به نظر می‌رسد که فعالیت‌ها کمتر با ارزیابی کمی و کیفی دقیق همراه باشند؛ مثلاً بررسی تأثیر مستقیم مطالب منتشر شده بر عملکرد مددکاران یا سیاست‌گذاری‌ها به شکل سیستماتیک انجام نشده است.

2. نبود حمایت مالی و منابع پایدار
   سرمایه‌گذاری در تولید محتوای علمی، انتشار کتاب، پژوهش میدانی و ترجمه متون تخصصی نیاز به حمایت مالی، نیروی متخصص و زیرساخت دارد.

3. مرز بین رسانه و پژوهش
   بعضی از مطالب بیشتر جنبه اطلاع‌رسانی دارند تا پژوهش عمیق؛ تبدیل مطالب رسانه‌ای به پژوهش علمی نیازمند زمان، مهارت تحقیق، داوری و نقد دقیق است.

4. محدودیت در انتشار و دسترسی
   اگرچه دسترسی به مطالب رایگان است، ولی گاهی کیفیت ترجمه، سطح نگارش، و روش‌شناسی مقالات ممکن است برای مخاطب حرفه‌ای کافی نباشد.

5. چالش در بومی‌سازی نظریه‌ها
   هرچند یکی از اهداف است، اما تطبیق نظریه‌های مددکاری اجتماعی بین‌المللی با فرهنگ، ساختار اجتماعی، قوانین و سیاست‌های ایران همواره دشوار است.

6. رقابت و همپوشانی با مجلات دانشگاهی
   پژوهشگران معمولاً ترجیح می‌دهند مقالاتشان را در مجلات دارای امتیاز دانشگاهی و نمایه‌شده بین‌المللی منتشر کنند؛ این ممکن است باعث شود بعضی از مطالبی که پایگاه منتشر می‌کند کمتر در مراجع دانشگاهی ارجاع داده شوند.

نقشه راه پایگاه

برای توسعه و بهبود فعالیت‌های علمی ـ پژوهشی پایگاه مددکاری اجتماعی ایرانیان نقشه راه ذیل را دنبال می کند.

1. تقویت ارزیابی تأثیر محتوا
   انجام مطالعاتی برای سنجش اثر مطالب منتشر شده بر دانش تخصصی مددکاران، سیاست‌گذاری‌ها یا عملکرد خدمات مددکاری، مثلاً با پیمایش یا مصاحبه عمیق.

2. گسترش همکاری دانشگاهی و نهادهای پژوهشی
   مشارکت با دانشکده‌ها، مراکز پژوهشی، انجمن‌های علمی برای تولید مشترک مقالات، پروژه‌های تحقیقاتی و همایش‌ها.

3. بهبود روش‌شناسی مقالات
   ارائه راهنماها، کلاس‌های آموزشی و منابع برای بهبود کیفیت روش پژوهش، تحلیل داده، نوشتار علمی و انتشار بر اساس استانداردهای بین‌المللی.

4. توسعه محتوای بومی و بین‌رشته‌ای
   ترکیب مددکاری اجتماعی با روانشناسی، جامعه‌شناسی، حقوق، سیاست اجتماعی و سلامت عمومی تا مسائل پیچیده‌تر به نحو چندوجهی تحلیل شوند.

5. جذب منابع مالی و حمایتی
   تأمین بودجه برای پژوهش، امکان انتشار Open Access مقالات، حمایت از ترجمه و چاپ کتاب‌ها.

6. ایجاد نمایه بین‌المللی
   تلاش برای نمایه‌شدن مجلات و فصلنامه‌ها در پایگاه‌های علمی بین‌المللی، تا دسترسی و اعتبار بین‌المللی کسب کنند.

7. تقویت حوزه کاربردی / عملی
   پژوهش‌هایی که مستقیماً به حل مشکلات مددجویان، سازمان‌های خدمات اجتماعی و سیاست‌های عمومی کمک می‌کنند؛ مثلاً ارزیابی برنامه‌های مداخله، خدمات مبتنی بر جامعه، مطالعات موردی.

نتیجه‌گیری

پایگاه مددکاری اجتماعی ایرانیان نقش مهمی در توسعه فرهنگ پژوهش، اطلاع‌رسانی تخصصی و تقویت هویت حرفه‌ای مددکاران اجتماعی در ایران داشته است.

ارتقای فصلنامه مددکاری اجتماعی به رتبه علمی ـ پژوهشی یکی از نشان‌های موفقیت این تلاش‌ها است. با این حال برای رسیدن به تأثیرات گسترده‌تر و عمیق‌تر، باید موانع موجود شناخته شده و برای رفع آن‌ها برنامه‌ریزی جدی صورت گیرد.

همکاری میان رسانه، دانشگاه، نهادهای خدمات اجتماعی و سیاست‌گذاران کلید پیشرفت این مسیر خواهد بود.